Không biết sao mấy ông bà trong bộ lễ tân không còn nhớ là ở Việt Nam ta còn có chiếc áo dài thướt tha và thân quen với mọi người dân của thế giới khi nhắc về chiếc áo của phụ nữ Việt Nam hay mấy ông bà muốn chơi khăm "chú phỉnh"? "Yếm chỉ được dùng làm đồ lót trong" chứ không phải đễ "show hàng nội".
NGƯỜI XƯA DÙNG YẾM NHƯ THẾ NÀO?
Trái với hiểu biết của nhiều người, đã từng có thời kỳ, những người phụ nữ quê mùa đôi lúc chỉ mặc yếm khi đi đường hay xuống ruộng, nhưng tất nhiên, yếm không bao giờ được dùng làm lễ phục cả. Vậy người xưa đã dùng yếm như thế nào?
Người phụ nữ Việt Nam xưa dù ở tầng lớp nào cũng đều mặc yếm, từ người phụ nữ thôn quê cho đến các công chúa trong chốn cung đình. Chiếc yếm đã trở thành một phần không thể thiếu trong trang phục của phụ nữ xưa: cái yếm, cái áo tứ thân, cái dây lưng, cái khăn mỏ quạ, cái quần đen, cái nón…
Học giả Phan Kế Bính đã mô tả y phục phụ nữ miền Bắc những năm đầu thế kỷ 20 như sau:
“Đàn bà vấn khăn thâm, hoặc lượt hoặc nhiễu, hay vải nâu. Giời rét thì bịt thêm cái khăn vuông bằng vải nâu hoặc bằng xuyên thâm. Yếm cổ xây hay viền, dùng màu trắng nhiều hơn cả. Áo cũng dùng màu thâm, hoặc màu nâu, duy người ăn chơi hoặc con hát mới mặc các màu xanh đỏ. Quần phần nhiều mặc vải sồi, lĩnh thâm, đôi khi cũng có người mặc nhiễu đỏ.”
Còn trong “Đất lề quê thói”, Vũ Văn Khiếu lại miêu tả:
“Yếm mặc để che kín ngực là mảnh vải vuông, một góc may cổ xẻ, cổ thìa, hay cổ xây, có dải bọc treo lên cổ, hai góc đối nhau vắt sang hai bên sườn may dải rộng quấn vòng sau lưng ra đàng trước bụng, thường quấn chặt không để cho vú ngóc lên phô trương đường cong nét gợi, không để cho rung rinh, dún dẩy, vươn ra quá cỡ.”
Cái yếm như trang phục lót che kín ngực, mà nhiều khi được dùng suồng sã trong sinh hoạt. Trong Quê Rích Quê Rang – Trần Ỷ (Tuyển tập Quảng Ngãi Mến Yêu) có viết: “ra đường đi đâu gần gần mà chỉ bận yếm thì cũng chẳng ai rầy”. Còn trong Đất Lề Quê Thói của Nhất Thanh Vũ Văn Khiếu thì mô tả: “mùa nóng nực những người làm việc khó nhọc chỉ mặc yếm che ngực, đủ kín đáo, không mặc áo”.
Tất nhiên, yếm sẽ không được dùng như một bộ lễ phục hay dùng để tiếp đón khách quý. Lễ phục cung đình thời xưa cũng rất trang trọng và nghiêm túc, từ những người tiếp đón cho tới những người phục vụ nhã nhạc. Yếm, lẽ dĩ nhiên, chỉ được dùng làm đồ lót trong.
Thiếu Nữ Ngủ Ngày _nữ thi sĩ Hồ Xuân Hương.
Tranh Bui Xuan Phai |
Trưa hè hây hẩy gió Nồm đông,
Thiếu nữ nằm chơi quá giấc nồng.
Lược trúc lỏng cài trên mái tóc, ........
Yếm đào trễ xuống dưới nương long.
Đôi gò Bồng Đảo hương còn ngậm,
Một lạch Đào Nguyên suối chửa thông.
Quân tử dùng dằng đi chẳng dứt,
Đi thì cũng dở, ở không xong.
LTĐQB phụng hoạ
GÁI ĐẸP SAY GIẤC NỒNG
Trong vườn Mỹ Nữ ngóng hừng đông
Gió mát hiu hiu : giấc ngủ nồng
Lượcbạc quên cài trên suối tóc.
Yếm hồng chẳng buộc cạnh eo long
Dừa xiêm hai quả chưa người nựng
Giếng ngọc một dòng thiếu kẻ thông
Mặc khách tao nhân khôn ngoảng mặt
Nhìn thì chẳng dám ngó nào xong ?
LTĐQB
LỠ…!
Nóng bức mùa hè người chẳng đông,
Nàng bèn phóng túng ngủ say nồng!
Dài buông tóc mượt mong tàng hổ,
Cao vén yếm nâu lộ ngọa long.
Mơn mởn hoa xuân vừa hé nhuy,
Khô khan giòng suối chửa khai thông.
Động đào muốn mở nhưng e ngại,
Lỡ tỉnh giậc nồng… chạy khó xong!
Dzoãn Thường
Huệ Thu họa:
Trưa hè lại có gió mùa đông
Em gái nằm chơi giấc ngủ nồng
Lược trúc dẫu cài trên tóc rối
Yếm đào lại trễ dưới lưng long (ong)
Vì gò bồng đảo sương còn ngậm
Nên lạch đào nguyên suối chẳng thông
Ai thấy cảnh nầy mà chẳng vậy
Đi sao cho rõ ở đâu xong!
huệThu
Giấc Mộng Trưa Hè (Họa bài thơ: Thiếu Nữ Ngủ Ngày của Hồ Xuân Hương)Trịnh Quang Hưng Apr 05, 2017Ngoài hiên hầm hập gió như xông
Cô gái nằm phơi thỏa giấc nồng.
Tóc mềm yếm thắm, sao lơ đãng
Eo thon còn hở đến lưng ong.
Hai trái Đào tơ sương còn đọng
Một nụ tầm xuân nhụy vẫn trông
Lão nông tần ngần đi chẳng nỡ
Đi thì phí của, ở mất công./.
Trịnh HưngCó Dám XongLu Hà May 16, 2013Có Dám Xong
hoạ thơ Hồ Xuân Hương: Thiếu Nữ Ngủ Ngày
Phây phẩy nàng nằm hứng gió đông
Lam Kiều chày ngọc mộng đang nồng
Trường Giang hiu hắt thuyền Công Cẩn
Dương Tử buồn thiu bến Ngọa Long
Xích Bích ngàn thu sầu cổ hận
Động Hồ thiên kỷ huyệt chưa thông
Phong lưu đàn hạc chờ ai nhỉ
Phu tử anh nào có dám xong?
16.5.2013 Lu Hà
Thiếu Nữ Ngủ Ngày
Trưa hè phây phẩy nồm đông
Nằm chơi thiếu nữ giấc nồng chiêm bao
Yếm đào trễ dưới nhũ hoa
Trâm cài tóc xoã dạt dào trần ai
Bướm rừng lạc lối thiên thai
Hai gò Bồng Đảo chảy dài hơi sương
Một dòng suối mát chưa thông
Hỏi người quân tử có thương không nào?
Dùng dằng lấn cấn ngẩn ngơ
Nưả đi nưả ở nôn nao sóng lòng
Xích thằng sợi chỉ tơ hồng
Trầu cau mai mối cho rồng gặp mây
Càng nhìn càng ngắm càng say
Càng mê vẻ ngọc càng day dứt chàng
Cầu trời ta có được nàng
Hồng hồng tuyết tuyết bồng bang sớm chiều
Thướt tha yểu điệu Tiểu Kiều
Xuân Hương một thuở mĩ miều thiên nga
Hôm nay cảm tác Lu Hà
Ngủ quên cô gái la đà hè trưa
Động tình muá bút sa mưa
Hồn trong mây gió ai đưa nàng về
Phiêu diêu dặm nẻo sơn khê
Hồng nhan bạc mệnh não nề năm canh
Trúc mai ríu rít trên cành
Đa tình cổ hận kinh thành khói xanh
Tình thơ phảng phất yến oanh
Văn chương hồ thỉ hỡi nhành phù dung!
cảm tác khi đọc thơ Hồ Xuân Hương: Ngủ Quên ( vịnh thiếu nữ ngủ ngày )
9.11.2012 Lu HàDÙNG DẰNGTha Nhân May 12, 2013DÙNG DẰNG
Trưa nắng sau vườn buổi chớm đông
Ngả lưng cô gái dỗ cơn nồng
Tóc thề lược trúc cài trên mái
Yếm thắm lỏng buông tới tận eo (long)
Bồng đảo đôi gò nhô chúm chúm
Đào nguyên một lạch chắc chưa thông
Dùng dằng muốn bước lòng tiêng- tiếc
Đi chẳng nỡ mà ở chẳng xong!!
Tha Nhân kính họa (Thiếu nữ ngủ ngày HXH)Vân Huỳnh họahuynhvanson Mar 11, 2013THẤY NHƯ KHÔNG
Vào hè nóng bức ngọn phong đông
Mắc võng say sưa giấc mộng nồng
Cúc áo quên cài khoe suối phụng
Lưng quần biếng khóa hở khe long
Gò cao hai quả lồi đôi núm
Vũng thấp một bờ lạch chiếc thông
Ngoảnh mặt thẹn lòng không dám ngó
Tiếc đời liếc mắt thấy như không
Vân Huỳnh
BRVTNguồn:sưu tầm trên mạng